کیست تخمدان و بارداری

یکی از مشکلات شایع در بین زنان وجود کیست تخمدان است. کیست تخمدان انواع مختلفی دارد که و زنان در دوره ای زندگی ممکن است به آنها مبتلا شوند. اما در دوره بارداری وجود کیست تخمدان میتواند نگران کننده باشد.

کیست تخمدان چیست؟

کیست یک جسم زرد است که در بدن تمام زنان وجود دارد و هر کیست هورمون پروژسترون تولید می کند. علت کیست بارداری این است و در تمام بارداری ها بین هفته دهم تا دوازدهم که به هورمون پروژسترون نیاز است، این کیست ایجاد میشود.

در اکثر حاملگی ها جسم زرد پیش از هفته یازدهم با جراحی خارج میشود. اما این کار منجر به سقط جنین خواهد شد. با تامین پروژسترون بدن تا هفته دوازدهم میتوان از سقط جنین جلوگیری نمود.

کیست ها در حقیقت کیسه های حاوی مایعات هستند که در تخمدان ایجاد میشوند. کیست انواع مختلفی دارد و برخی از آنها ممکن است بر قابلیت باروری فرد تاثیر بگذارد.

تاثیر کیست بر باروری و سلامت کلی مادر با فاکتورهای زیادی بستگی دارد. از جمله به نوع کیست، سایز آن و سن بیمار وابسته است.

انواع کیست تخمدان

کیست تخمدان انواع مختلفی دارد که تنها برخی از آنها میتواند روی باروری تاثیر بگذارد و خطرناک باشد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

زمانی که اندازه و تعداد کیست های تخمدان زیاد باشد، میتوان گفت به سندرم پلی کیستیک مبتلا هستید. کیست ها در این حالت به اندازه یک مروارید هستند و می تواند در باروری اختلال ایجاد کنند.

روند این رخداد به این شکل است که تخمدان ها حاوی یکسری تخمک هستند که هرماه طی دوره قاعدگی آزاد میشوند. تخمک ها درون کیسه هایی به نام فولیکول قرار دارند که رشد آنها موجب تجمیع مواد مایع در فولیکول میشود. در زمان خود این فولیکول ها می ترکند تا فرآیند آزادسازی و ارسال تخمک بالغ را فراهم کنند.

برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک این روند کمی متفاوت است. در این زمان فولیکول ها رشد میکنند و مایع لازم را تولید میکنند اما تخمک های درون آنها آزاد نمی شوند و فرآیند تخمک گذاری صورت نمیگیرد. علت این مشکل عدم دریافت هورمون های لازم برای رشد می باشد. در نتیجه فولیکول به کیست تبدیل میشود.

در این شرایط احتمال ایجاد مشکل در هورمون پروژسترون نیز وجود دارد که نظم قاعدگی را بهم میزند. اگر دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک باشید، در معرض ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون و سقط جنین قرار دارید. برای این زنان در صورت بارداری احتمال زایمان زودرس نیز وجود دارد.

کیست آندومتریوز یا شکلاتی

در صورت رشد بافت و سلول های رحم ، خارج از آن منجر به اندومتریوز میشود. این عارضه به مرور موجب گرفتگی لوله های رحم، تجمع خون در تخمدان ها و در نهایت ایجاد کیست رحمی شود.

زنان مبتلا به اندومتریوز شانس کمتری برای بارداری دارند. شانس آنها برای باردار شدن نسبت به زنان دیگر حدود یک دوم است.

برای جلوگیری از ابتلا به آندومتریوز باید به صورت روزانه ورزش کنید و مصرف الکل و نوشیدنی های کافئین دار را کنار بگذارید. در این صورت ابتلا به این عارضه به حداقل میرسد.

کیست درموئید

کیست درموئید در دوره جنینی به وجود میاید و اکثر زنان مبتلا به این سندرم تا زمان بزرگسالی متوجه آن نخواهند شد. به طور کلی کیست درموئید در زنان مشکل جدی مثل ناباروری و سرطان ایجاد نمیکند.

کیست های عملکردی

این نوع کیست فولیکولی یا کیست جسم زرد هستند که طی دوره تخمک گذاری تشکیل میشوند و تاثیری در باروری نخواهند داشت.

نکته جالب در مورد کیست عملکردی این است که وجود آنها نشانه باروری سالم است و پس از مدتی از بین خواهد رفت.

کیست آدنوما

این کیست از سطح تخمدان رشد میکند و نیاز به درمان دارد. هرچند روی باروری تاثیری ندارد اما باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید و دارو مصرف نماید.

درمان کیست تخمدان

درمان کیست تخمدان بسته به نوع و اندازه آن می تواند متفاوت باشد. روش درمانی نیز بستگی به تشخیص پزشک متخصص زنان و زایمان دارد.

در بیشتر موارد نیاز است تا به صورت دوره ای کیست ها معاینه شوند و علائم وضعیت آنها بررسی شود. گاهی کیست ها علامتی ندارند و تنها با سونوگرافی قابل تشخیص هستند. در مواردی پزشک سونوگرافی لگن را در فواصل زمانی معین تجویز میکند تا وضعیت کیست کاملا بررسی شود. در ادامه روش های درمان کیست تخمدان را بررسی میکنیم.

درمان کیست تخمدان با دارو 

اغلب کیست های تخمدان از نوع خوش خیم هستند و درمان آنها با دارو امکان پذیر است. با مصرف دارو طی چند هفته کیست کاملا درمان میشود و نیاز به درمان خاص دیگری نیست.

معمولا برای جلوگیری از پیشرفت کیست، داروهای ضدبارداری تجویز میشود.

درمان کیست تخمدان با جراحی

اگر کیست تخمدان از نوع عملکردی نباشد و طی دو تا سه دوره سیکل قاعدگی رشد کند، میتواند موجب درد و ناراحتی شود. در این صورت برای درمان نیاز به جراحی و اقدامات لازم دیگر خواهید داشت.

در مواردی نیاز به برداشتن تخمدان وجود دارد و بدون این کار نمی توان کیست را درمان کرد. به این روش اوفورکتومی میگویند. اما در روش سیستکتومی  تخمدان نیازی به جراحی و برداشتن تخمدان نخواهد بود.

اگر توده کیستیک تخمدان سرطانی باشد، باید رحم، لوله های رحمی و تخمدان را خارج کرد. سپس نیاز به شیمی درمانی و رادیوتراپی خواهد بود.

درمان کیست تخمدان با لاپاراسکوپی

درمان برخی دیگر از کیست های تخمدان تنها جراحی است و درمان دارویی موثر نخواهد بود. بهترین روش جراحی، لاپاراسکوپی است. در طی جراحی لاپاراسکوپی بایستی تمامی کیست های تخمدان به طور کامل برداشته شود، زیرا باقی ماندن هر تکه از کیست ها می تواند پس از چند سال مجدد به کیست شود.

دوره نقاهت لاپاروسکوپی یک هفته است و تنها به یک روز بستری در بیمارستان نیاز خواهید داشت.

سوالات متداول 

چه زمانی برای درمان کیست تخمدان باید به پزشک مراجعه کرد؟

علائم زیادی برای کیست تخمدان وجود دارد که در صورت مشاهده هریک باید به پزشک مراجعه کنید. از جمله نفخ شکم،  ناراحتی در هنگام رابطه جنسی،  درد در ناحیه شکم، درد مبهم در کمر، یک دوره قاعدگی دردناک، خونریزی غیر معمول واژن، احساس سیری بعد از صرف یک وعده کوچک غذایی یا میان وعده، افزایش یا کاهش وزن، تکرر ادرار یا اجابت مزاج و سینه های حساس.

آیا کیست تخمدان میتواند دلیل ژنتیکی داشته باشد؟

تا به حال هیچ منبع علمی دلیل کیست تخمدان مشکلات ژینتیکی بیان نکرده است. ممکن است برخی عوامل ژنتیکی یا محیطی در این مورد تاثیرگذار باشند، اما صد در صد ژنتیک در آن تاثیری ندارد.

آیا وجود کیست تخمدان میواند موجب نایاروری شود؟

در مواقعی که کیست بر اثر آندومتریوز یا سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد، میتواند منچر به تنبلی تخمدان و ناباروری شود.

روش های تشخیص کیست تخمدان چیست؟

براساس نوع کیست میتوان از طریق سونوگرافی لگن، لاپاروسکوپی، تست بارداری و آزمایش خون CA 125 از وجود کیست مطمئن شد.

منبع : ncbi.nlm.nih.gov