روش های تعیین جنسیت جنین

تعیین جنسیت جنین یکی از مسائلی است که از گذشته خانواده ها به آن توجه خاصی داشته اند. در قدیم تعیین اینکه فرزند پسر باشد یا دختر برای والدین مهم بود و از روش های مختلفی تلاش میکردند که جنسیت او را تعیین کنند.

اگر در مورد تعیین جنسیت و روش های آن کننجکاو هستید مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

توصیه های پزشکی درباره تعیین جنسیت

پزشکان متخصص در زمینه زنان و مامایی استفاده از غذاهای حاوی سدیم و پتاسیم بالا را برای افزایش احتمال جنین شدن کودک توصیه میکنند. این گروه از مواد غذایی شامل گوشت قرمز، شیر و جگر میشود که احتمال پسر شدن جنین را بالا میبرد.

لازم است پیش از شروع این رژیم غذایی حتما خون گیری از قلیا و اسیدیته خون مادر اطلاع حاصل شود.

برای بالا رفتن احتمال دختر شدن جنین می توانید مصرف غذاهایی شامل شیر، پنیر، بستنی، ماست و جوانه گندم را بیشتر کنید.

اما مطمئن ترین روش برای تعیین دختر یا پسر بودن جنین روش تعیین زمان مقاربت جنسی زوجین می باشد. میتوانید در زمان تخمک گذاری روزهایی را تعیین کنید. این کار به وسیله سونوگرافی واژینال توسط پزشک انجام میگیرد.

اگر زمان نزدیکی به زمان تخمک گذاری نزدیک باشد، احتمال پسر بودن جنین بیشتر خواهد شد. زیرا ترشحات دهانه رحم در این زمان بیشتر قلیایی و رقیق است و این مسئله حرکت اسپرم های Y را آسان خواهد کرد.

اما در صورتی که یک یا دو روز بعد از زمان تخمک گذاری نزدیکی صورت گیرد، شانس دختر بودن جنین بیشتر خواهد بود.

سایر روش های تعیین دختر یا پسر بودن جنین پیش از بارداری روش های بیشتر علمی است که توسط لیزر یا تعیین میزان اسپرم می باشد.

روش های تعیین جنیست

یکی از متداول ترین این روش ها اندازه گیری ضربان قلب جنین بود. از آنجا که سونوگرافی و تعیین جنسیت خیلی مرسوم نبود، والدین از این طریق تلاش در حدس جنسیت جنین پیش از تولد داشتند. مثلا گفته میشد اگر تعداد ضربان قلب جنین 140 بار یا بیشتر از آن در هر دقیقه باشد، حتما پسر است. اگر ضربان قلب کمتر از این تعداد بود، گمان را بر دختر بودن جنین میگذاشتند.

به جز این ویار یا تمایل غذایی مادر به غذاهای ترش یا شیرین هم می توانست دختر یا پسر بودن جنین را مشخص کند. اگر مادر میل بیشتری به شیرینی داشت، تصور میشد فرزند او دختر است و برعکس ویار ترشی نشان از پسر بودن جنین میشد.

این علاقه به تعیین جنسیت جنین هنوز هم طرفداران خود را دارد و والدین به دلایل مختلفی تمایل به تعیین پسر یا دختر بودن فرزند خود دارند. برای اینکار روش های علمی زیادی وجود دارد.

برای تعیین جنسیت باید پیش از بارداری یا زمان لقاح اقدام کنید. به طور کلی باید برنامه ریزی دقیق برای بارداری و فرزندآوری داشته باشید و سپس به دنبال تعیین جنسیت فرزندتان باشید. برای این کار باید از دو تا سه ماه قبل از اقدام به بارداری، تحت نظر پزشک قرار بگیرید.

در ادامه این روش ها و مراحل آن را شرح خواهیم داد.

تعیین جنسیت جنین با روش PGD

همانطور که گفته شد باید تعیین جنسیت پیش از لقاح انجام گیرد. در برخی موارد والدین به دلیل داشتن یک فرزند پسر، تمایل به داشتن نوزاد دختر دارند. این نیز میتواند دلیل دیگر تمایل برای تعیین نمودن جنسیت پیش از تولد باشد. اما برخی نیز برای جلوگیری از انتقال ژن های بیمار خود به کودک، از روش های تعیین جنسیت استفاده میکنند.

PGD (Pre implantation Genetic Diagnosis( به معنی تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی است و یکی از راه های غربالگری پیش از تولد می باشد. با استفاده از PGD  امکان تشخیص بیماری های ژنتیکی و عدم وجود یا تغییر در ژن یا کروموزم خاص وجود دارد. این کار پیش از قرار گیری جنین داخل رحم مادر انجام میگیرد و در مواردی هم روی تخمک پیش از لقاح انجام میشود.

روش PGD را میتوان از شاخه های فناوری کمک باروری دانست. این روش نیازمند انجام لقاح آزمایشگاهی یا IVF است تا تخمک یا تخم به دست بیاید.

در زنانان بالای 40 سال حدود 25 تا 50 درصد احتمال بروز مشکلات کروموزومی در جنین وجود دارد. یعنی جنین با کروموزومهای غیر طبیعی در رحم مادر تشکیل می شود که با روش PGD می توان از این مشکل جلوگیری کرد.

پس اگر زوجی تصمیم به بارداری در سن بالا دارند، تحت عمل IVF یا ICSI قرار میگیرند و باید در کنار آن از روش PGD نیز برای جلوگیری از بروز مشکلات کروموزومی و ژنتیکی اقدام نمایند.

PGD در اولین مرحله روی جنین خارج رحم که با IVF تشکیل شده است، انجام میگیرد.

سپس تخم حاصل از لقاح آزمایشگاهی کشت میشود و پیش از رسیدن به 6 تا 10 سلول، یکی یا دو تا از سلول ها با روش بیوپسی جدا میشوند. روی این سلول ها باید آزمایشات ژنتیکی و بررسی هایی انجام گیرد.

جدا کردن این سلول ها اختلالی در رشد و تکوین جنین ایجاد نمیکند. برای این کار باید روی کمربند جنینی یا زونا سوراخی ایجاد شود که این مجزا امکان لانه گزینی بهتر را به جنین خواهد داد.

کاربرد روش PGD

به جرات میتوان گفت روش PGD موثرترین و بی خطرترین روش پیشگیری از اختلالات ژنتیکی برای جنین می باشد. با این روش می توان از بیماری هایی همچون تالاسمی، کم خونی سلول داسی شکل، انواع عقب ماندگی های ذهنی و سرطان، ناشنوایی و نابینایی جنین جلوگیری کرد. همچنین به شناخت مشکلات کروموزومی آنوپلوئیدی مانند سندروم داون، سندرم ترنر، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ کمک میکند.

التبه ناهنجاری های آنوپلوئیدی در حدود 60 درصد موارد موجب سقط جنین میشوند. این ناهنجاری در زنان با سنین بالا احتمال بیشتری دارند. برای کاهش خطر سقط جنین و داشتن فرزند سالم در سن بالا بهتر است PGD پس از IVF انجام شود.

در افرادی که حامل جابجایی کروموزومی هستند، انجام PGD برای تست تخم یا جنین انجام میگیرد. این کار احتمال سقط یا تولد نوزاد ناقص یا دارای عقب افتادگی ذهنی را کاهش میدهد.

اگر در خانواده سابقه ژنتیکی خاصی دارید، شما نیازمند انجام PGD خواهید بود تا از بیماری هایی مثل تای ساچ، فیبروز سیستیک، دیستروفی عضلانی، سندروم X شکننده یا آتروفی عضلانی نخاعی جلوگیری شود.

تعیین جنسیت جنین با روش IVF

در روش IVF تخمک کشی انجام می شود که با اسپرم پدر تشکیل جنین میدهد. تخمک پس از کشیده شدن به آزمایشگاه ژنتیک میرود و ژن X و Y آن مشخص میشوند. براساس اینکه زوجین جنین دختر یا پسر بخواهند انتقال انجام میگیرد. درصد موفقیت این روش 50 درصد است و نمیتوان انتظار داشت جنسیت جنین در بارداری همانی باشد که شما خواسته اید.

از روش IVF علاوه بر تعیین جنسیت برای تشخیص بیماری های ژنتیکی و خاص نیز استفاده میشود. با این کار انتقال بیماری هایی مثل هموفیلی جلوگیری خواهد شد.

تعیین جنسیت با روش IUI

روش IUI یک روش جداسازی اسپرم و مبتنی برای تفاوت ماده ژنتیکی موجود در اسپرم می باشد. اسپرم ها در این روش مرتب میشوند و اسپرم X از Y جدا میگردد.

اسپرم ها باید از منی نیز جدا شوند و اسپرم های نامنظم و غیر طبیعی حذف شوند. پس از اتمام این فرآیند، اسپرم مانده میتواند موجب بارداری شود. این کار تعیین جنسیت را نیز ممکن میسازد.

پس از شست و شوی اسپرم، اسپرم را میتوان با روش IUI وارد رحم کرد.

روش شست و شوی اسپرم بیش از سی سال است که در کلینیک های درمان ناباروری به کار گرفته میشوند. این روش جایگزین خوبی برای کسانی است که تمایلی به استفاده از روش IVF ندارند . زیرا کمتر تهاجمی است و همچنین هزینه کمتری برای فرد دارد.

مرتب سازی اسپرم ها در روش های IVF و IUI

مرتب سازی اسپرم ها بر اساس این واقعیت صورت میگیرد که کروموزم X نسبت به کروموزوم  Y حاوی مقادیر بیشتری DNA است. به این ترتیب اسپرم ها با روش سانتریفیوژ مشخص میشوند و اگر اسپرم حاوی کروموزوم X باشد (به دلیل سنگین بودن) به پایین حرکت میکند.

برای مرتب سازی اسپرم ها، روش دیگر استفاده از رنگ های فلورسانت است. کروموزوم X درخشندگی بیشتری دارد و به این صورت تشخیص داده میشود.

سوالات متدوال 

تعیین جنسیت جنین به روش ژنتیکی یعنی چه؟

روش تعیین جنسیت ژنتیکی یا PGD در واقع برای جلوگیری از انتقال بیماری های ژنتیکی به جنین استفاده میشود. اما میتوان در حین غربالگری، جنسیت جنین را نیز تعیین کرد. در این روش امکان تعیین جنسیت پیش از لانه گزینی وجود خواهد داشت.

آیا استفاده از روش های تعیین جنسیت جنین برای مادر خطرناک است؟

در هیچکدام از روش های تعیین جنسیت جنین خطری متوجه مادر نیست. حتی با این کار امکان تشخیص بیماری های ژنتیکی و اختلالات کروموزومی در جنین پیش از تکامل و تولد وجود دارد.

چه عواملی تعیین کننده جنسیت جنین است؟

عواملی از جمله PH واژن، زمان آمیزش و تغذیه پیش از بارداری در جنسیت جنین تاثیر دارد.

آیا پس از اطلاع از بارداری میتوان جنسیت جنین را تغییر داد؟

خیر- جنسیت جنین از بدو لقاح مشخص است و تنها با استفاده از روش های آزمایشگاهی و پیش از بارداری امکان تعیین جنسیت وجود دارد.

آيا از طریق ضربان قلب میتوان جنسیت جنین را تشخیص داد؟

از نظر علمی این موضوع هنوز اثبات نشده است و ضربان قلب نوزاد پسر و دختر در اکثر مواقع به یک شکل می باشد. برای اطلاعات بیشتر مقاله ضربان قلب جنین را مطالعه کنید.