بهترین مواد غذایی شیر ساز برای مادران شیرده

اغلب مادران در دوران شیردهی درباره اندازه شیر خود نگران هستند. برخی مادران گمان میکنند که شیر کافی برای کودک خود نداشته باشند و نوزاد به اندازه کافی سیر نشود. اما باید گفت این نگرانی تنها ساخته ذهن مادر است و جای نگرانی در این باره وجود ندارد.

راه حل افزایش شیر مادر چیست؟

در صورتی که واقعا شیر شما برای کودک کم باشد، بهترین راه برای افزایش میزان حجم شیر، تغییر رژیم غذایی شماست. مصرف برخی مواد غذایی روی کیفیت شیر و مقدار آن تاثیر میگذارد و حتی میتواند به بهبودی شما بعد از زایمان کمک کند.
برای اینکه بهترین رژیم غذایی را داشته باشید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. تجویز پزشک در این مورد اهمیت زیادی دارد.

علت کم شدن شیر مادر چیست؟

کم شدن شیر مادر میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله مهمترین این دلایل استرس زیاد در مادر است. توصیه میشود در دوران بارداری و پس از آن از استرس دوری کنید. کودک شما به دلیل تماس پوستی که با او دارید، به خوبی اضطراب شما را حس میکند. اگر مضطرب باشید و یا حوصله شیر دهی برای طولانی مدت را نداشته باشید، نوزاد نمیتواند شیر کافی برای سیر شدن را دریافت کند.

علت دیگر این موضوع کم بودن غده های شیردهی است. در برخی زنان این مسئله علت طبیعی دارد و سینه مادر نمیتواند به مقدار کافی شیر تولید کند. به سبب بارداری و به مرور زمان غدد شیردهی بیشتر خواهند شد. در این موارد تغذیه و استفاده از مکمل های گوناگون میتواند در شیردهی موثر باشد و میزان شیر را بیشتر میکند.

در غیر این صورت مجبور به استفاده از شیرخشک برای نوزاد خواهید بود.

راهکارهای افزایش شیر مادر

به جز تغذیه و مصرف برخی مواد غذایی که به افزایش شیر مادر کمک میکنند، راه های دیگری نیز برای افزایش شیر مادر وجود دارد. در مواردی مثل مصرف قرص های ضدبارداری یا وجود مشکلات هورمونی میتوان در صورت مشورت پزشک، کارهایی برای افزایش شیر مادر انجام داد.

داشتن خواب و استراحت کافی، دور شدن از استرس و انجام ورزش های سبک در منزل مثل یوگا و مراقبه میتواند در کنار رژیم غذایی مناسب به افزایش شیر مادر کمک کند. علاوه بر این باید مقدار مصرف کافئین را کاهش دهید و سیگار و الکل را کنار بگذارید. اضافه کردن دفعات شیردهی به نوزاد میتواند حجم شیر را افزایش دهد. همچنین بهتر است از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید. زیرا در عملکرد غدد شیردهی اختلال ایجاد خواهند کرد.

توصیه میشود از هر دو سینه به کودک شیردهید و از تخلیه پستان ها مطمئن شوید. ماساژ صحصح پستان مادر موجب تحریک غدد شیردهی و نرم شدن سینه و در نتیجه شیردهی راحت تر نوزاد خواهد شد.

در مقاله روش های دوشیدن شیر مادر و راه های نگهداری آن بیشتر در این رابط صحبت شده است.

غذاهای مفید برای زنان شیرده

متاسفانه مطالعات زیادی روی مواد غذایی مفید برای مادران انجام نگرفته است. اما مواد غذایی زیادی توسط مادران ما توصیه شده است. خوراکی هایی که چندین نسل استفاده کرده اند و تاثیر مثبتی روی شیردهی آنان داشته است.
این مواد غذایی را در ادامه معرفی میکنیم و توصیه میشود که به صورت روزانه آنها را استفاده کنید.

دانه شنبلیله
از دیرباز مصرف دانه شنبلیله در سراسر جهان به عنوان ماده ای برای افزایش شیر مادر شناخته شده و ارزش غذایی زیادی دارد. این ماده دارای میزان زیادی اسید چرب امگا 3 می باشد که برای رشد مغزی نوزاد ضروری است.
برگ شنبلیله به علت داشتن بتاکاروتن، ویتامین B، کلسیم و آهن برای بدن مادر مفید است. دانه شنبلیله را میتوانید به چای یا غذا در حال پختن اضافه کنید.

رازیانه
مصرف رازیانه هم حجم شیر را افزایش میدهد و کولیک و دردهای شکمی نوزاد را التیام میدهد. اگر در دوران شیردهی رازیانه مصرف کنید خاصیت آن از طریق شیر به نوزاد شما منتقل خواهد شد. کافی است به اندازه یک قاشق چای خوری رازیانه را در یک لیوان آب از قبل خیس کنید و صبح ناشتا آنرا بنوشید. میتوانید آنرا راخال چای بریزید و دم کنید.

سیر
مصرف سیر نه تنها ایمنی بدن را افزایش میدهد بلکه از بروز بیماری های قلبی هم پیشگیری می نماید. این ماده خوراکی خواص درمانی زیادی دارد. اما بهتر است از آن به حد اعتدال استفاده کنید. زیرا روی طعم شیر شما تاثیر خواهد گذاشت.

سبزیجات برگ سبز
اسفناج، کلم پیچ، شنبلیله و برگ خردل از سبزیجات برگ سبز هستند که حاوی مواد معدنی از جمله آهن، کلسیم و فولیک اسید می باشند. علاوه بر این حاوی ویتامین های زیادی هستند و مصرف آنها میزان شیر مادر را افزایش خواهد داد. باید روزانه حداقل یک بار از این سبزیجات مصرف کنید.

زیره
از جمله خوراکی هایی که حجم شیر مادر را افزایش میدهد، زیره است. خوردن زیره همچنین به هضم غذا، رفع یبوست، رفع نفخ شکم و جلوگیری از ترش کردن معده نیز کمک میکند. زیره خواص زیادی دارد و میتوانید آن را در سالاد هم بریزید. دانه های زیره را یک شب تا صبح در آب بگذارید و بعد از بیدار شدن بنوشید.

کنجد
مصرف کنجد برای افزایش حجم شیر مادر به شدت توصیه میشود. دانه کنجد منبع غنی کلسیم غیر لبنی است و نقش مهمی در رشد کودک شما دارد. خواص این ماده از طریق شیر به کودک منتقل میشود.

ریحان مقدس
ریحان مقدس یا تولسی در گذشته برای افزایش شیر مادر استفاده می شد. خاصیت دیگر این ماده، ایجاد آرامش برای مادر و بهبود حرکت روده و تقویت اشتها می باشد. میتوانید ریحان مقدس را مثل چای دم کنید و بنوشید.

بلغور جو دوسر
مصرف بلغور جو دوسر نقش مهمی در کنترل دیابت دارد. مصرف آن برای مادرانی که دچار دیابت بارداری شده اند، توصیه میشود. علاوه بر این سرشار از فیبر می باشد و روی عملکرد دستگاه گوارش تاثیر خوبی دارد. از بلغور جو دوسر در پخت انواع شیرینی و کلوچه استفاده میشود. برای افزایش شیر مادر نیز مصرف آن توصیه میشود.

پاپایای نارس
مصرف پاپایای نارس هم به افزایش حجم شیر مادر کمک میکند و هم موجب آرام او خواهد شد. میتوانید پاپایای نارس را به ورت رنده شده داخل سالاد بریزید. این ماده در کشورهای مختلف آسیایی به نام ماده شیرآور مشهور است.

هویج
مصرف هویج حجم شیر را افزایش میدهد. هویج منبع غنی ویتامین A است و مصرف آن میتواند کیفیت شیر را نبز بهبود ببخشد.

جو
از جمله مواد غذایی دیگر که مصرف آن حجم شیر مادر را زیاد میکند، “جو” می باشد. میتوانید جو را داخل سوپ و سالاد بریزید و یا در آب خیس کنید و آن را بنوشید.

مارچوبه
مارچوبه سرشار از فیبر و ویتامین A و K می باشد و مصرف آن در تولید شیر موثر است. مارچوبه را میتوانید بخارپز شده مصرف کنید یا به همراه سایر سبزیجات داخل تابه تفت دهید. ماروچه هم کنار غذا و هم میان وعده قابل مصرف می باشد.

برنج قهوه‌ای
مصرف برنج قهوه ای بعد از زایمان بسیار توصیه میشود. زیرا هورمون های شیردهی را تقویت میکند و انرژی مادر را افزایش خواهد داد. با مصرف برنج قهوه ای شما توان کافی برای مراقبت از نوزاد خود را خواهید داشت. می توانید آن را مثل برنج سفید بپزید و همراه سبزیجات میل کنید.

زردآلو
یکی از بهترین میوه ها برای افزایش حجم شیرمادر زردآلو است. خوردن زردآلو به تنظیم هورمون های بدن کمک میکند و سرشار از کلسیم و فیبر می باشد.
مصرف این میوه همراه صبحانه انرژی شما را در طول روز تامین میکند و حجم شیر شما را زیاد خواهد کرد.

ماهی قزل‌آلا
ماهی قزل آلا سرشار از اسید های چرب امگا 3 است و مصرف آن به افزایش شیر مادر کمک میکند. مصرف این ماده خوراکی برای مادران به مغذی شدن شیر آنها کمک میکند. می توانید ماهی را به صورت های مختلف بپزید و یا سرخ کنید.

کدو تلخ
مصرف کدوی تلخ برای مادران بسیار مفید است و به هیدراته شدن بدن آنها کمک میکند. کدو تلخ هضم آسانی دارد و برای طعم دادن به آن میتوانید از روش های مختلف استفاده کنید.

سیب‌زمینی شیرین
این ماده حاوی ویتامین C، ب کمپلکس، کربوهیدرات و منیزیم می باشد. این مواد در تولید شیر مادر نقش مهمی دارند. سیب زمینی شیرین در ترکیب غذاهای شور و شیرین میتواند برای شما بسیار مفید باشد.

علائم کمبود شیر مادر چیست؟

کمبود شیر مادر با علائم مشخصی در نوزاد همراه است. این علائم بسیار مشخص و واضح هستند و اگر کمی دقت کنید متوجه آنها خواهید شد.

یکی از این علائم میزان اضافه وزن نوزاد است. نوزاد پس از تولد نمودار مشخصی برای افزایش وزن دارد. با اینکه کودک شما در اوائل تولد کمی از وزن خود را از دست میدهد، در هفته های بعدی وزن اضافه خواهد کرد. پزشک به میزان اضافه وزن توجه میکند و مشخص میشود که شیر شما برای کودک کافی است یا خیر.

اگر کودک شما در طول شبانه روز دو ساعت شیر میخورد این طبیعی است. اما اگر دفعات بیشتری به شیر نیاز دارد، نشانه این است که سیر نمیشود و شیر شما برای او مناسب و کافی نمی باشد.

برای اینکه بدانید شیر شما برای کودک کافی است یا خیر، باید به میزان ادرار و مدفوع او هم توجه کنید. نوزاد در ماه اول پس از تولد، روزانه حداقل سه بار نیاز به تعویض پوشک دارد. پس از تولد مدفوع او هنوز کم و تیره است.

اگر شیری که نوزاد شما دریافت میکند کم باشد، ادرار او نیز کم میشود و این نشانه کمبود شیر مادر است.

اگر نوزاد شما سرحال باشد یعنی تغذیه خوبی دارد و همه مواد لازم را به میزان کافی دریافت کرده است. بی قراری و بهانه گیری نوزاد میتواند نشانه کمبود شیر مادر باشد.

سوالات متداول 

آیا مصرف کافئین در زمان شیردهی برای نوزاد ضرر دارد؟

مصرف کافئین به میزان کم اشکالی ندارد. اما به طور کلی بهتر است مصرف چای و قهوه و سایر نوشیدنی های حاوی کافئین را برای مدتی ترک کنید.

در دوران شیردهی کم کردن غذاهای حاوی کالری چه ضرری دارد؟

مادر در دوران شیردهی باید حدود 330 تا 400 کالری دریافت کند. بهتر است بعد از زایمان بالافاصله رژیم را شروع نکنید و مصرف کالری را کم نکنید. زیرا این کار به تغذیه نوزاد شما آسیب میزند و انرژی شما را برای شیردهی و نگهداری از او کاهش خواهد داد.

مصرف چه غذاهایی در دوران شیردهی مناسب تر است؟

در دوران شیردهی باید از مواد غذایی شامل انواع گوشت بدون چربی، تخم مرغ، حبوبات و لبنیات استفاده کنید. خوردن غذاهای دریایی به شرطی که فاقد جیوه باشند نیز توصیه میشود.

مصرف چه خوراکی هایی در دوران شیردهی ممنوع است؟

مصرف الکل، نوشیدنی کافئین دار و ماهی حاوی جیوه برای مادران شیرده ممنوع است. به طور کلی غذاهایی که میتواند در کودک ایجاد حساسیت یا حالت های آلرژیک نماید برای مادر ممنوع است.

آیا جراحی زیبایی سینه روی کیفیت شیردهی تاثیر دارد؟

انجام هرنوع جراحی روی پستان اعم از گذاشتن پروتز، کوچک یا بزرپ کردن سینه بافت های سینه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین میتواند مجاری خروجی سینه در نوک سینه را از بین ببرد و در نهایت منجر به کم شدن شیر برای تغذیه نوزادتان شود.