همه چیز درباره تنفس نوزادان

بعد از تولد نوزاد تازه، والدین روی خواب، غذا و تنفس او حساس میشوند. هرگونه تغییرات دراین موارد میتواند نشانه مشکل یا هشداری برای شما باشد. به این ترتیب باید تنفس نوزاد چک شود و دقت کنید نفس کشیدن او طبیعی است یا نه؟!

دانستن نکاتی در این مورد میتواند آگاهی شما را بالا ببرد و مهم است به علائم آن توجه کنید.

ممکن است گاهی متوجه تنفس تند او در خواب شوید یا برعکس او برای هر تنفس مکث طولانی کند یا با سر و صدا نفس بکشد. تمام این موارد به فیزیولوژی کودک شما برمیگردد. ریه نوزادان کوچک است و عضلات ضعیفی دارند. آنها بیشتر از طریق بینی نفس میکشند و چون تازه تنفس را یاد گرفته اند، ممکن است گاهی در این مورد دچار اختلال شوند.

پیش  از تولد، کودک شما از طریق بندناف تنفس می کرده و از این طریق اکسیژن مورد نیاز وارد بدن او میشده است. ریه ها پس از تولد و تارسیدن به 5 سالگی کم کم رشد میکنند و کامل میشوند.

باید به این مسئله اشاره کرد که تعداد دم و بازدم در نوزادان از یک فرد بزرگسال بیشتر است.

اگر تنفس با خس خس و سر و صدا یا سرفه و گریه همراه باشد، نشانه خوبی نیست.

تفاوت تنفس بزرگسالان با نوزاد چیست؟

تنفس در نوزادان با بزرگسالان متفاوت است و مهمترین علت این تفاوت، کوچک بودن راه تنفسی نوزادان می باشد. ریه ها و شش های نوزداد کوچکتر است و انسداد آنها آسان تر می باشد. همچنین نوزاد بیشتر از بینی تنفس میکند و نمیتواند از دهان نفس بکشد.

قفسه سینه نوزاد از غضروف ساخته شده و هنوز محکم نشده است. به این جهت انعطاف پذیر می باشد. او قدرت تنفس بالایی ندارند، زیرا هنوز نیازمند یادگیری استفاده از ریه ها و عضلات تنفسی هستند.

بعد از تولد ممکن است مقداری مایع آمنیوتیک و مکونیوم وارد ریه نوزاد شود و مانع از تنفس راحت او باشد.

به طور معمول نوزادان ممکن است حالات تنفسی خاصی داشته باشند و این نگران کننده نیست. اما در هر حال والدین باید به فرم تنفس نوزاد دقت کنند و در مدیریت وضعیت تنفسی او کمک کنند. توجه به مشکل نوزاد و شناخت آن میتواند از مشکلات تنفسی او جلوگیری کند.

تنفس طبیعی نوزاد چگونه است؟

همانطور که گفته شد، نوزاد تازه متولد شده سریعتر از فرد بزرگسال تنفس میکند و به طور میانگین نوزادان حدودا 40 بار در دقیقه تنفس میکنند. تنفس نوزاد در زمان خواب کندتر میشود و حدود 20 بار در دقیقه است.

کودکان در شش ماهگی حدود 25 تا 40 بار در دقیقه نفس میکشند. اما یک فرد بزرگسال 12 تا 20 بار در دقیقه نفس میکشد.

ممکن است تنفس نوزاد برای 5 تا 10 ثانیه قطع شود و بعد از آن با سرعت بیشتری تنفس کند. در این حالت نوزاد چیزی حدود 50 تا 60 بار در دقیقه تنفس خواهد کرد. مکث بین دو تنفس نوزاد نباید بیشتر از 10 ثانیه طول بکشد.

وقتی کودک سالم و آرام است، با فرم تنفسی او آشنا خواهید شد. الگوها و صدای تنفس طبعی او را دراین زمان بهتر میشناسید. این موضوع به شما کمک میکند تا متوجه تغییرات احتمالی اوضاع نوزاد خود شوید و مشکل را حس کنید.

نکات مهم درباره تنفس نوزاد

تنفس سریع در نوزادان به طور کلی نگران کننده نیست. باید به الگوی تنفسی او توجه داشته باشید و علائم و تغییرات آنرا بشناسید.

ریه نوزادان نارس کامل نیست و ممکن است مشکلات تنفسی داشته باشند. نوزادانی که با سزارین متولد میشوند نیز از این جهت که بالافاصله درمعرض هوا قرار میگیرند، ممکن است در معرض مشکلات تنفسی قرار داشته باشند. در هر صورت باید الگوی تنفسی نوازد خود را بشناسید و هرچند وقت یکبار آنرا بررسی کنید.

چگونگی بررسی تنفس نوزاد

بررسی یا مانیتورینگ تنفس نوزاد شامل 4 مرحله است. اول اینکه باید نحوه تنفس او را مشاهده کنید. به نحوه بالا و پایین رفتن سینه او دقت کنید. به ویژه در زمان خواب و در شب، حرکت قفسه سینه او را تحت نظر داشته باشید.

به صدای نفس های او گوش دهید و به خس خس و ناله یا سوت کشیدن در زمان خواب نوزاد دقت کنید.

میتوانید با نزدیک شدن به صورت او، قدرت نفس ها را روی صورتتان حس کنید.

نشانه های مشکلات تنفسی در نوزادان

یکی از نشانه های مشکل تنفسی نوزاد، سرفه های عمیق اوست. این مدل سرفه میتواند نشانه عفونت یا مخاط در ریه و علامت برونشیت در او باشد.

تنفس اگر با صدای سوت یا خروپف همراه باشد، نشانه گرفتگی بینی است. سوت تنفسی میتواند متحرک یا ثابت باشد. در هر صورت نشانه انسداد راه تنفسی کودک یا در مواردی نشانه مشکل در حنجره او است.

انسداد مجاری تنفسی و اختلال در تنفس عادی موجب گریه کودک خواهد شد. گریه های شدید و همراه با سر و صدا، نشانه انسداد مجاری تنفسی یا بیماری کروپ است. علائم بیماری کروپ یا خروسک معمولا در شب شدید تر میشود.

تنفس سریع و عمیق مثل آه کشیدن، به طور معمول نشانه وجود مایعات در مجاری تنفسی و ریه ها است. این میتواند ناشی از بیماری ذات الریه، تاکی پنه گذاری نوزاد یا تب و عفونت باشد.

بیماری های دستگاه تنفسی در نوزادان مثل آسم و برونشیت یا ویروس های تنفسی با خس خس سینه همراه است. این حالت همچنین میتواند ناشی از باریک شدن مجاری هوایی تحتانی باشد.

ناله و خرخرکردن، صدای ناگهانی و کم فشار در بازدم نوزاد نشانه ای از مشکل در ریه های او است.

سرفه خشک نیز میتواند علامت آلرژی در کودکان باشد.

در صورت وجود علائم مشکلات تنفسی در نوزاد چه کنیم؟

سرفه کردن برای نوزاد همیشه نشانه بیماری تنفسی نیست. سرفه از مجاری تنفسی او محافظت میکند و میکروب ها را از بدن او خارج می نماید. به طور کلی سرفه واکنش طبیعی بدن است و همیشه نشانه بیماری نمیتواند باشد.

اگر نگران تنفس نوزادتان هستید، بهتر است چند ساعت او را زیر نظر داشته باشید. به این ترتیب به زودی متوجه بیماری، سرماخوردگی یا ناراحتی در او خواهید شد. در صورت لزوم حتما به پزشک اطلاع دهید و در مواقع ضروری با اورژانس تماس بگیرید.

راهکار بهبود تنفس در نوزدان

برای اینکه کودک ما تنفس بهتری داشته باشد باید به چند نکته توجه کنید. اول اینکه نگذارید بدن او کم آب شود و به او مرتب شیر بدهید.

در صورت گرفتگی مخاط بینی، از قطره های نمکی برای او استفاده کنید.

نوزاد را همیشه به پشت بخوابانید. این کار خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش میدهد.

دوش آب گرم و نشستن در حمام بخار میتواند به تنفس او کمک کند.

نوزاد شما باید خواب راحتی داشته باشد. در زمان خواب او موسیقی آرام پخش کنید و برای اینکه راحت تر به خواب برود، او را به صورت دورانی تکان دهید.

اگر کودک شما تند تند نفس میکشد، میتواند نشانه گرم شدن بیش از حد بدن او باشد. لباس های کودک شما باید یک لایه بیشتر از لباس های خودتان باشد.

برای درمان گرفتگی بینی کودکان از ویکس استفاده نکنید. این روش درمانی برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.

در این مورد بهتر است او را در آغوش بگیرید و شیر دهید. تکان دادن و بغل کردن او را آرام خواهد کرد.

چه زمانی لازم است به پزشک کودکان مراجعه کنیم؟

در صورتی که کودکتان درگیر بیماری خطرناکی باشد، علائم متفاوتی را از حالت عادی بروز میدهد. اگر نوزاد شما تازه متولد شده، شناخت حالت های او برای شما دشوار خواهد بود. به مرور حالات او را خواهید شناخت و نگرانی هایتان برطرف خواهد شد.

در صورتی که علائمی مثل بی خوابی و بیقراری را در کودک تان مشاهده کردید یا او سرفه های شدید داشت، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تب بالای 38 درجه در کودکان خطرناک است . به ویژه در کودکان زیر سه ماه باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید.

علائم هشدار تنفسی در نوزادان

بی حالی

کمبود آب بدن در اثر نخوردن شیر

گریه کردن

وجود مشکل در نفس کشیدن

تنفس سریعتر از ۶۰ بار در دقیقه

کندی تنفس و نفس نکشیدن بیش از 20 ثانیه

خس خس و خرخر سینه

بازیودن زیاد سوراخ های بینی

کشیدگی بین عضلات زیر دنده یا اطراف گردن

تغییر رنگ پوست به آبی (به خصوص در رنگ لب ها، ناخن ها، زبان و دست و پا)

بهبود تنفس نوزاد با دستگاه بخور

قرار گرفتن در معرض هوای خشک برای نوزادان اصلا مطلوب نیست و میتواند عوارض زیادی از جمله خشکی پوست، احتقان ریه و سرفه را به دنبال داشته باشد. از این جهت متخصصان به والدین توصیه میکنند، برای تنفس بهتر و سلامت دستگاه تنفسی نوزاد در خانه از بخور سرد استفاده کنید.

فواید دستگاه بخور سرد برای نوزادان

استفاده از مرطوب کننده یا بخور سرد میتواند از مشکلاتی مثل گرفتگی بینی و علائم سرماخوردگی جلوگیری کند. کاهش رطوبت هوا موجب گرفتگی مجرای تنفسی کودک میشود و وجود بخور سرد  از این مسئله جلوگیری مینماید.

رطوبت نسبی محیط (حدود 45%)  میتواند علائم پوستی مثل خشکی لب، خشکی چشم و خارش گوست را کم کند و مانع از ناراحتی و گریه نوزادتان شود.

خشکی هوا به مرور ایجاد حساسیت و آلرژی در نوزادان مینماید و به سینوس کودک شما دچار خشکی میشود. خشک شدن مخاط بینی میتواند موجب زخم و خونریزی بینی نیز بشود. اما وجود دستگاه بخور در اتاق خواب یا منزل شرایط مرطوب تنفسی را برای کودک فراهم میکند و مانع از بروز این قبیل مشکلات خواهد شد.

میتوانید برای تنفس بهتر و حل مشکلات سینوسی و کاهش علائم سرماخوردگی داخل دستگاه بخور از قطره اکالیپتوس استفاده کنید. این کار به کاهش سرفه کمک میکند و موجب باز شدن بینی نوزادتان خواهد شد.

سوالات متداول

علت اصلی تفاوت تنفس بزرگسالان با کودکان در چیست؟

مهم ترین دلیل این تفاوت کوچک تر بودن راه تنفس و شش های نوزاد به نسبت به بزرگسال است.

نوزاد تازه متولد شده در هر دقیقه نفس میکشد؟

۴۰ بار در دقیقه