نوزاد در یک ماهگی
پس از 9 ماه انتظار، حالا میتوانید کودک خود را در آغوش بگیرید. به شما تبریک میگوئیم.
یادتان باید هر نوزادی منحصر به فرد است و مراحل رشد خود را به طور خاص طی میکند. پس اگر زودتر از زمان مورد انتظار برای تولد، به دنیا آمده است، به یاد داشته باشید که زمان بیشتری برای رشد و رسیدن به معیارهای تکاملی دارد.
توصیه میشود سوالات خود را درباره رشد و نگهداری کودکان نارس از پزشک متخصص بپرسید تا نگرانی شما درباره شرایط او برطرف شود.
در این مطلب میخواهیم درباره ظاهر نوزاد، مشکلات او در هفته های اول پس از تولد تا یک ماهگی، تغذیه و خواب نوازد و بیماری های او صحبت کنیم.
ظاهر نوزادان پس از تولد
از آنجا که نوزاد تا همین اواخر در رحم شما به حالت خمیده قرار داشته است، احتمالا برای مدتی گرد و جمع شده به نظر برسد. دست و پاها هنوز صاف نشده اند و حتی ممکن است پاها پرانتزی به نظر برسند. اما جای نگرانی نیست.
نوزاد پس از تولد به طور متوسط دارای قد به طول 50 سانت می باشد. او در هفته اول رشد چشم گیری در قد نخواهد داشت و تنها وزن او حدود 30 گرم اضافه میشود.
نوزاد شما اززمان تولد دچار رفلکس خودکار است. این رفلکس ها شامل موارد زیر میگردد.
رفلکس مورو یا وحشت‌زدگی:
ممکن است نوزاد وقتی صدای بلندی میشنود یا حرکت ناگهانی دارد، به صورت خودکار کمر خود را قوس بدهد. ممکن است در واکنش به این صداها دست و پای خود را بکشد و یا گاهی گریه کند. این واکنش ها در خواب هم رخ میدهند و کاملا طبیعی هستند. رفلکس مورو بعد از چندماه از بین خواهد رفت.
رفلکس بابنسکی:
این واکنش وقتی رخ میدهد که کف پای نوزاد تحریک شود. در این حالت انگشت پای او به بالا خم گشته و انگشتان دیگر نیز باز میشوند.
رفلکس درجا قدم برداشتن:
اگر نوزاد را در حالت ایستاده نگه دارید، کف پایش سطح جامدی را لمس میکند. به نظر میرسد گام هایی برمیدارد یا میرقصد. اما هنوز برای ایستادن روی پاها زود است.
رفلکس رانش زبان:
این رفلکس زمانی رخ میدهد که سینه مادر روی زبان کودک قرار میگیرد. او به طور خودکار زبانش را بیرون میدهد.
رفلکس جست‌وجو:
این رفلکس مادرزادی است و به نوزاد کمک میکند تا سینه مادر را پیدا کند. همچنین به این وسیله شیر خوردن را یاد میگیرد. لب ها و دهان او را با نوک انگشت خود لمس کنید. خواهید دید نوزاد سرش را میچرخاند و مکیدن را شروع خواهد کرد.
تغذیه و خواب
خوابیدن و شیرخوردن اولین کارهای زندگی یک نوزاد است. بیشتر نوزادان در طول شبانه روز هر دو یا سه ساعت یکبار شیر میخورند. برنامه خواب نوزاد مکرر و متناوب است و برای هر نوازد متفاوت خواهد بود.
نوزاد شما احتمالا بین 16 تا 17 ساعت در روز به خواب نیاز دارد و معمولا خواب به هشت دوره تقسیم میشود.
موضوع مهم درباره خواب نوزاد این است که حتما باید به پشت و کمر (طاق باز) بخوابید. برای خواباندن، به ویژه در شب او را در حالت دمر قرار ندهید.
در پایان ماه اول نوزاد شما برنامه منظمی برای خواب و غذای خود خواهد داشت. اما بهتر است این را به او تحمیل نکنید و تنها در زمان نیاز به گرسنگی و خواب او رسیدگی کنید.
حس چشایی و بویایی
کودک شما از همان بدو تولد میتواند بوها را حس کند و از حس بویاییش استفاده نماید. اگر بوی ناخوشایندی مثل بوی پوشک کثیف خود حس کند، رویش را بر میگرداند. حس چشایی او نیز تکامل یافته و حتی به نظر میرسد نوزادان بیش از بزرگسالان جوانه های چشایی دارند. آنها به مزه های شیرین و تلخ حساس هستند اما واکنش به مزه های شور تا پنج ماهگی ایجاد نمیشود.
نوزادان پنج روزه به طرف شیر مادربرمیگردند و این نشان میدهد آنها به بو حساس هستند.
توصیه مهم درباره مراقبت های پزشکی نوزادان :
به یاد داشته باشید که غربالگری نوزاد بین روز سوم تا پنجم پس از تولد باید انجام گیرد. برای این کار به پزشک مراجعه کنید و آنها را عقب نیاندازید.
بینایی
نوزادان نزدیک بین به دنیا می آیند و اشیاء را تنها زمانیکه در فصله 20 تا 25 سانتی متری آنها باشد میبینند. بینایی نوزادن پس از تولد تا هفته دوم هنوز تار است و تنها زمانی میتواند صورت شما را واضح ببیند که او را نزدیک به خود نگه داشته باشید. او در ماه اول به تبادل نگاه علاقه مند میشود و مطالعات نشان داده است نوزادان نگاه کردن به چهره انسان را به رنگ ها و شکل های دیگر ترجیح یدهند. مثلا اشیاء با کنتراست رنگی برای او جذابیتی ندارد.
او در نگاه های اول صورت شما را بررسی میکند و وقتی به او غذا میدهید سر خود را به آرامی حرکت دهید تا تمرینی برای عضلات چشم او باشد.
نوزادان به نور تیره حساس هستند و میتوانند هر یه بعد را ببینند. در زمانی که نور زیاد باشد او به طور مرتب پلک میزند.
وزن نوزاد
ممکن است گمان کنید نوزادتان همیشه گرسنه است یا به اندازه کافی غذا نخورده باشد. او حتما در هربار شیردهی شما به میزان کافی شیر دریافت میکند و شیر مادر را در ظرف چند ساعت هضم خواهد کرد. با شناخت برخی نشانه ها میتوانید مطمئن شوید که او شیر کافی را دریافت کرده است. از جمله اینکه :
سینه های شما نرم و خالی میشوند.
مدفوع او خردلی تیره است و یا به چندبار دفع نیاز دارد.
اگر غذا به میزان کافی دریافت کرده باشد باید 5 تا 6 بار در روز پوشک او را عوض کنید.
قد و وزن او نیز رو به رشد است.
نوزادی که تغذیه مناسب و به اندازه داشته باشد، رنگ و روی خوبی دارد و پوست او سفت می باشد. اگر پوست او را به آرامی فشار دهید و چروک روی آن باقی بماند، یعنی بدن او نیاز به آب بیشتری خواهد داشت.
توصیه مهم درباره تغذیه نوزاد:
اگر به نوزاد خود شیر خشک میدهید و یا او را با شیرمادر تغذیه میکنید، در نظر داشته باشید که سرعت رشد کودکان با هم متفاوت است و معمولا در مراحلی بسیار کند طی میشود. همچنین کودک شما در زمان تولد اگر وزن بالایی داشته، ممکن است در ادامه مراحل رشد خود به همان نسبت وزن اضافه نکند.
نوزاد شما به سرعت به نقاط عطف رشد خود خواهد رسید و در مجموع سالم و شاد به نظر میرسد. اگر چکاپ های وزنی مرتبی داشته باشد، خواهید دید که به طور منظم رشد میکند یا نه. وزن او نشان میدهد که به اندازه کافی از شیر تغذیه کرده است و در جذب و استفاده از مواد مغذی موفق می باشد. پزشک در این موارد شما را راهنمایی خواهد کرد.
مدفوع نوزادان
در روزهای آغاز پس از تولد، مدفوع نوزاد به دیل وجود مکونیوم (ماده ای که در دوره جنین در رحم خود جمع کرده بود) به رنگ سبز تیره است و قوام زیادی ندارد. وقتی شروع به شیر خوردن میکند، مکونیوم دفع میشود و مدفوع به مرور به رنگ زرد در می آید.
رنگ مدفوع نوزاد به دلیل تغذیه از شیر مادر به رژیم غذایی شما نیز بستگی دارد. همچنین به مقدار و نوع شیرخشکی که به او میدهید نیز مربوط میشود. تغذیه او سطح آب بدنش را تغییر خواهد داد.
نوزادان میتوانند روزانه بین 8 تا 12 بار عمل دفع انجام دهند و تا زمانی که حداقل یکبار در روز مدفوع داشته باشد، حال او خوب است. اگر نوازاد را با شیر خود تغذیه کنید، مدفوع او ممکن است آبکی تر و نرم تر باشد.
بازی کردن با کودک تازه متولد شده
نوزادن در چند هفته اول پس از تولد میتوانند حالات چهره خود را تغییر دهند و گاهی حالاتی را تقلید کنند. اگر صورت خود را نزدیک او ببرید، زبان خود را بیرون بیاورید و ابروهای خود را حرکت دهید، پس از مدتی خواهید دید که از شما تقلید میکند.
حتی اگر تقلید نکند، بادقت به شما خیره خواهد شد و یاد میگیرد. اگر با او ارتباط برقرار کردید و استقبالی نشان نداد، ممکن است تحت فشار بی خوابی باشد و نیاز به استراحت دارد.
ارتباط و تطبیق نوزاد با زندگی
رحم شما برای جنین محیط گرم و دنجی بوده و او پس از تولد باید با صداها، مناظر و حس های مختلف زندگی تطابق پیدا کند. او برای این کار به زمان نیاز دارد.
او بیشتر اوقات خود را صرف خواب آلودگی، هوشیاری آرام و هوشیاری فعال میکند. شما میتوانید از طریق صدا و تماس بدنی با اوارتباط برقرار کنید و او صدای شما را خواهد شناخت. به مرور صدای دیگران را نیز تشخیص خواهد داد.
او ممکن است تمایل داشته باشد بغل گرفته شود، بوسیده و نوازش شود و در آغوش شما بچرخد. اگر صدای شما را بشوند، حتی با یک آه، ممکن است شادی نشان دهد و مشتاق پیدا کردن شما در میان جمع خواهد بود.
آرامش یافتن نوزادان
اگر متوجه بدخلقی و بهانه گیری او شدید، این طبیعی است و ممکن است ناشی از تحت فشار قرار گرفتن او باد. گاهی نوزاد شما توسط صداها و مناظر تحت فشار است و حتی در محلی آرام نیز ممکن است چیزی او را ناراحت گند. اگر دیدید که او آشفته است، او را جابجا کنید و با ماساژ دادن یا تاب دادن او را آرام نمائید.
ارتباط گرفتن از طریق گریهٔ
تنها راهی که نوزادتان با شما ارتباط برقرار میکند، گریه کردن است. اگر او بیشتر از سه روز در هفته و تقریبا به مدت سه هفته و برای بیشتر از سه ساعت گریه کرد، توجیه پزشکی برای پریشانی او وجود ندارد.
بهتر است او را نزد پزشک ببرید. احتمال قولنج یا کولیک برای نوزادتان وجود دارد .
کودک دچار قولنج ممکن است به شدت ناراحت و ناآرام باشد. او پاهای خود را جمع میکند و گاز معده دفع خواهد کرد. گریه و ناراحتی میتواند هر ساعتی از روز برای او پیش بیاید. اما معمولا بین شش عصر تا نیمه شب بیقراری او بیشتر خواهد بود. حالت قولنج برای نوزادن تا سه ماهگی تمام میشود و تقریبا 90 درصد آنها دچار این مشکل خواهند بود.
افتادن بند ناف نوزاد
بندناف نوزاد پس از تولد قطع میشود و ریشه آن باقی خواهد ماند. در طول دو هفته بعد از تولد، بندناف شروع به افتادن میکند. برای اینکه ریشه ناف خشک بماند، به جای قرار دادن و در لگن آب یا حمام کردن بهتر است با لیف مخصوص یا اسفنج ویژه نوزادان بدن او را بشوئید. اگر بندناف کاملا جدا شد، نوزاد را با احتیاط حمام کنید.
تسکین با مکیدن
نوزادان مکیدن را دوست دارند و هم به آن نیازدارند. اما بهتر است برای آرام کردن او از پستانک استفاده نکنید. استفاده از پستانک میتواند موجب عفونت گوش و مهمتر از آن محروم شدن از آغوش مادر باشد. پس بهتر است به جای آن سینه خود را در دهان کودک بگذارید تا او آرام شود.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
اگر همسرتان یا خودتان سیگاری هستید، بهتر است آنرا ترک کنید. دود سیگار برای نوزاد بسیار خطرناک است و ریه او را ضعیف میکند. همچنین میتواند موجب عفونت گوش در نوزاد شود. بررسی ها نشان داده که اختلال تنفس در خواب میتواند موجب مشکلات سلامت، اختلال رفتاری و یادگیری در کودک شود.
مواد مضر به جا مانده از بو و دود سیگار در عرض چند دقیقه در خانه پراکنده میشود و خطر سندرم مرگ ناگهانی را برای کودک زیاد میکنند.
واکسن ها و داروهای نوزاد یک ماهه
در این دوره باید واکسن های ب ث ژ، فلج اطفال و در آخر هپاتیت را به نوزاد تزریق کرد. این واکسن ها به محض تولد زده میشوند تا در برابر بیماری های عفونی از او مراقبت کنند. برای نوزادان نارس واکسن های متفاوتی تزریق میگردد.
واکنس های نوبت بعدی پس از یک ماهگی آغاز میشوند. در هفته اول او دیگر به واکسنی نیاز ندارد و در صورتی که پزشک تشخیص نداده، نباید به او دارویی بدهید.
تغذیه نوزاد پس از تولد
تغذیه نوزاد تازه متولد شده تنها شیر مادر یا شیرخشک است. میزان مصرف تمایل به شیر برای کودکان متفاوت می باشد. نوزادان نمیتوانند متوجه شوند که چه مقدار از شیشه بخورند. به این منظور بهتر است مصرف روزانه آنها از شیرخشک را کنترل کنید.
در صورت زیاده روی او دچار تهوع خواهد شد.
